Vaart u momenteel financieel op koers?

Op zoek naar begeleiding om een bedrijf aan te kopen?

Starters hebben de keuze vanuit het niets een nieuwe onderneming op te bouwen of een bedrijf over te nemen. Aan het eerste hangt de geur van romantiek én de droom van succes. Ondernemers die een bedrijf overnemen in plaats van starten doen het vaak beter dan andere type starters qua overlevingskansen. Toch zijn er maar weinig aspirant-ondernemers die serieus aan een bedrijfsovername denken. Een belangrijke drempel is financieren.  De financieringsbehoefte bij een overname is doorgaans hoger, maar een belangrijk voordeel is dat men stapt op een rijdende trein en profiteert van de expertise en het bouwwerk van de voorganger. 

De meeste bedrijfsovernames zijn overnames van binnenuit het bedrijf. Dus vanuit familie, een of meer werknemers of door iemand die al ondernemer is in een ander bedrijf. Een van de belangrijkste knelpunten op de overnamemarkt is de slechte match tussen vraag en aanbod. Het devies aan de koper is om met open vizier de zoektocht aan te gaan. 

De ambities

Bij het verwezenlijken van ambities vormen drie vragen min of meer het startpunt van de zoektocht.

Wat is mijn ondernemingsprofiel?

Wat kan ik en wat wil ik? Voordat een sprong wordt gewaagd moet duidelijk zijn wat de persoonskenmerken zijn van een overnamekandidaat.

Wat zijn mijn zoekcriteria?

Aan welke criteria voldoet de ideale, over te nemen onderneming? Een gespreid bedje of een snelgroeiend bedrijf? Of ligt de uitdaging bij het herstructureren van een bedrijf?

Hoe groot is mijn financiële speelruimte?

Deze bepaalt in belangrijke mate de bewegingsvrijheid om ambities te verwezenlijken? Direct hieraan verbonden is de vraag: hoe groot is het risico dat ik kan en bereid ben om te lopen. Wat is de terugverdientijd van de overname (Return Of Investement). Kunnen er eigen middelen worden ingebracht (spaargeld of geld via familie). Zijn er mogelijkheden om te financieren (overwaarde eigen woning)?

Waardebepaling

Alvorens het proces van aankoop of verkoop in gang te zetten is het van belang om te weten wat een bedrijf waard is en wat er gekocht wordt (activa of aandelen). Soms is een splitsing of een fusie ook een optie. De waarde van een bedrijf wordt bepaald door individuele inschattingen en is dus per definitie subjectief. Het is dus geen exacte wetenschap. Waarde of prijs is niet hetzelfde. Doorgaans zal een overnamekandidaat proberen voor minder te willen kopen dan de waarde. Een waardebepaling is dus een middel om een prijs te zetten. De uiteindelijke prijs komt door onderhandeling tot stand.

In de literatuur over bedrijfswaardering worden diverse methoden onderscheiden. Deze kunnen als volgt worden ingedeeld:

Economische waarderingsmethoden

Economische methoden zijn gebaseerd op de waarde die een partij toekent aan toekomstige vrije kasstromen van een onderneming, daarbij rekening houdend met risico en onzekerheid. De meest bekende methode is de Discounted Casflow (DCF) of een variant Adjusted Present Value (APV).

De toekomstige vrije kasstromen wordt bepaald door de som van:

De kasstromen uit de bedrijfsexploitatie

De mutaties in het netto werkkapitaal

De netto-investeringen in vaste activa

De huidige waarde van de jaarlijkse vrije kasstromen wordt berekend door deze contant te maken met een disconteringsvoet. De ondernemingswaarde is de som van deze kasstromen. De aandeelhouderswaarde wordt uiteindelijk bepaald door deze waarde te verminderen met rentedragende schulden en overtollige liquide middelen.

Marktmethoden

Deze methoden waarderen een onderneming op basis van prijzen die zijn gerealiseerd op de aandelenbeurs (trade multiples) of bij verkoop van aandelen in niet-beursgenoteerde ondernemingen (transaction multiples), waarvan de data openbaar zijn gemaakt. De multiples worden berekend door de overnameprijs te delen door de EBIT (het bedrijfsresultaat) of de EBITDA (het resultaat voor afschrijving, rentelasten en belasting). 

Vermogensmethoden

Dit zijn methoden gebaseerd op activa (asset based). De meest bekende is de intrinsieke waarde, bestaande uit eigen vermogen + stille reserves -/- belastinglatenties. Andere methoden zijn: liquidatiewaarde of vervangingswaarde.

Meest gehanteerde methode

De DCF of APV wordt in de overnamebranche en inmiddels ook bij de Belastingdienst als meest “objectief” ervaren. Het is een gerichte poging om de “return on investment” (ROI) te voorspellen. Veel hangt af van het risicoprofiel en de rendementseis. Doorgaans is een ROI van vijf jaar gangbaar. Welke methode uiteindelijk wordt gehanteerd hangt af van de situatie en de omvang van het bedrijf. Vaak is het interessant om de waarde vanuit verschillende invalshoeken te berekenen (toekomst of historie). In alle gevallen vormt een uitgebreide financiële- en bedrijfskundige analyse de basis.

Een waarderingsrapport van Vander-Klok geeft richting aan het bepalen van de vraagprijs of het doen van een bieding. Een onafhankelijke waardebepaling is ook werkzaam bij geschillen tussen aandeelhouders of uitkoop van familieleden of derden.

Financiering van de overdracht

Sinds de kredietcrisis van 2007/2008 zijn banken terughoudender met financiering van bedrijfsoverdrachten. Een knelpunt kan zijn dat de opvolger over onvoldoende eigen middelen beschikt dan wel financieren met ondersteuning van de bankier niet voldoende is. Een overgangsperiode kan de opvolging vereenvoudigen. De opvolger begint met een aandeel in de zaak dat hij geleidelijk uitbouwt. Het groeiende aandeel in de winst wordt gebruikt om de gehele overname te financieren. Bij de “earnout” regeling bijvoorbeeld wordt een deel van de koopprijs gekoppeld aan de prestaties van de onderneming. Een andere optie is dat de verkoper een deel van de verkoopprijs in het bedrijf laat zitten, middels een achtergestelde lening, op grond waarvan de bankier dan wil instappen met een financiering. Banken maken bij een overname vaak ook gebruik van het instrument van staatsgarantie (BMKB).

Werkwijze

Na een gratis intake wordt vaak gestart met een vooronderzoek. Probleemstellingen probeert

Vander-Klok snel te doorgronden door het stellen van juiste vragen. Verder met een korte analyse van cijfers (W&V, balans en kasstroom), het maken van een SWOT-analyse en een branchevergelijking. Bij voldoende aanknopingspunten volgt dan veelal een vervolgopdracht. 

Opdrachten gaan altijd vooraf aan een geaccepteerde offerte met een opdrachtomschrijving en een urenbegroting. Soms wordt ook een succesfee overeengekomen. Van-der Klok hanteert leverings- en betalingsvoorwaarden.